Pleśniak to klasyczne polskie ciasto, które zawdzięcza swoją nazwę charakterystycznemu wyglądowi przypominającemu pleśń. Ten przepis, pochodzący od siostry Anastazji, znanej z doskonałych wypieków zakonnych, to prawdziwa perełka wśród tradycyjnych deserów. Siostry zakonne od wieków słynęły z kunsztu cukierniczego, a ich receptury były przekazywane z pokolenia na pokolenie. Ciasto składa się z kruchych warstw przełożonych masą budyniową i dżemem, a całość przykryta jest delikatną kruszonką. Jego przygotowanie nie wymaga szczególnych umiejętności cukierniczych, a efekt końcowy zachwyca nie tylko wyglądem, ale przede wszystkim smakiem. Historia pleśniaka sięga XIX wieku, gdy w polskich domach zaczęto eksperymentować z różnymi formami ciast przekładanych.
Składniki na kruche ciasto pleśniak
Do przygotowania tego wyjątkowego wypieku potrzebne będą następujące składniki. Warto zwrócić uwagę na jakość używanych produktów, gdyż ma to kluczowy wpływ na końcowy efekt:
- 500 g mąki pszennej typu 450 (najlepiej przesianej dla uzyskania lekkości)
- 250 g masła (schłodzonego, minimum 82% tłuszczu)
- 150 g cukru pudru (drobno zmielonego dla lepszego połączenia)
- 4 żółtka (najlepiej z jaj w temperaturze pokojowej)
- 2 łyżki śmietany 18% (dobrze schłodzonej)
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia (świeżego, nieprzeterminowanego)
Składniki na masę budyniową
- 500 ml mleka (najlepiej pełnotłustego 3,2%)
- 2 budynie waniliowe (bez cukru, najwyższej jakości)
- 100 g cukru (drobnego, białego)
- 100 g masła (świeżego, o temperaturze pokojowej)
Dodatkowo
- 300 g dżemu śliwkowego (najlepiej domowej roboty lub wysokiej jakości)
- cukier puder do posypania (świeżo przesiany przed użyciem)
Przygotowanie tradycyjnego pleśniaka
- Mąkę wymieszać z proszkiem do pieczenia i przesiać na stolnicę. Przesiewanie napowietrza mąkę i zapobiega powstawaniu grudek. Dodać pokrojone w kostkę zimne masło, cukier puder, żółtka i śmietanę. Składniki powinny być dobrze schłodzone, co zapewni odpowiednią konsystencję ciasta.
- Szybko zagnieść ciasto, uformować kulę, owinąć folią spożywczą i schłodzić w lodówce przez 30 minut. Schładzanie jest kluczowe dla uzyskania odpowiedniej kruchości.
- Przygotować budyń według przepisu na opakowaniu, używając podanych składników. Podczas gotowania budyniu należy stale mieszać, aby uniknąć przypalenia. Ostudzić, dodać masło i utrzeć na jednolitą masę. Masa powinna być gładka i bez grudek.
- Schłodzone ciasto podzielić na trzy części. Dwie części rozwałkować i wyłożyć na dno formy (25×35 cm). Forma powinna być wyłożona papierem do pieczenia dla łatwiejszego wyjmowania ciasta.
- Na pierwszą warstwę nałożyć dżem śliwkowy, rozprowadzając go równomiernie. Na to wyłożyć masę budyniową, uważając, by warstwy się nie wymieszały.
- Ostatnią część ciasta zetrzeć na tarce o grubych oczkach, tworząc charakterystyczną „pleśń”. Ta warstwa nadaje ciastu jego unikalny wygląd.
- Piec w temperaturze 180°C przez około 45-50 minut na złoty kolor. Piekarnik powinien być wcześniej rozgrzany do odpowiedniej temperatury.
Wskazówki do przygotowania idealnego pleśniaka
- Wszystkie składniki powinny być w temperaturze pokojowej, z wyjątkiem masła do ciasta kruchego, które musi być zimne
- Ciasto należy zagniatać szybko, aby nie ogrzało się od ciepła dłoni, co mogłoby wpłynąć na jego kruchość
- Dżem śliwkowy można zastąpić innym ulubionym smakiem, np. malinowym, truskawkowym lub wiśniowym
- Przed podaniem ciasto warto schłodzić przez minimum 2 godziny, co pozwoli na lepsze połączenie smaków
Wartości odżywcze (na 100g)
- Wartość energetyczna: 345 kcal
- Białko: 4,5 g
- Węglowodany: 48 g
- Tłuszcze: 15 g
- Błonnik: 1,2 g
Czas przygotowania: 1,5 godziny (plus czas chłodzenia)
Poziom trudności: średni
Porcje: 12-16 kawałków (w zależności od wielkości porcji)
Pleśniak najlepiej smakuje następnego dnia po upieczeniu, gdy wszystkie smaki się przegryzą. Można przechowywać go w lodówce do 5 dni w szczelnie zamkniętym pojemniku. Ciasto świetnie nadaje się na rodzinne uroczystości, spotkania przy kawie czy jako deser na święta. Jest też doskonałym pomysłem na prezent kulinarny dla bliskich.