Babka z makiem to jedno z tych ciast, które przywołują najpiękniejsze wspomnienia z dzieciństwa. Ten klasyczny polski wypiek, znany już od średniowiecza, łączy w sobie puszystość ciasta drożdżowego z aromatycznym, słodkim nadzieniem makowym. Tradycja przygotowywania babek makowych jest szczególnie silna w regionach wschodnich Polski, gdzie wypiek ten stanowił nieodłączny element świątecznego stołu, zwłaszcza podczas Bożego Narodzenia i Wielkanocy. Idealna na świąteczny stół, ale równie dobrze sprawdzi się jako deserowa przyjemność w zwykły weekend. Sekret doskonałej babki makowej tkwi w odpowiednim wyrośnięciu ciasta i właściwym przygotowaniu masy makowej, która powinna być wilgotna, ale nie za mokra. Historia tego wypieku sięga czasów, gdy mak był uznawany za roślinę o właściwościach magicznych i symbolicznych.
Składniki na babkę makową
Do przygotowania tego wyjątkowego wypieku potrzebne będą dwa zestawy składników – na ciasto drożdżowe oraz na masę makową. Każdy składnik pełni istotną rolę w tworzeniu idealnej struktury i smaku ciasta. Mąka typu 550 jest idealna ze względu na odpowiednią zawartość glutenu, który zapewnia elastyczność ciasta. Świeże drożdże gwarantują lepsze wyrastanie niż drożdże instant, choć te również można zastosować w proporcji 1:3 (15g drożdży instant zamiast 50g świeżych).
Ciasto drożdżowe:
- 500 g mąki pszennej typu 550
- 250 ml mleka (temperatura pokojowa)
- 50 g świeżych drożdży (lub 15g instant)
- 100 g masła (rozpuszczone i przestudzone)
- 3 jajka (klasy L, temperatura pokojowa)
- 100 g cukru (najlepiej drobnego)
- 1 łyżeczka soli (reguluje proces fermentacji)
- 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego (można zastąpić cukrem waniliowym)
Masa makowa:
- 400 g maku (najlepiej polskiego, niebieski)
- 100 g rodzynek (namoczonych w rumie lub wodzie)
- 50 g orzechów włoskich (można zastąpić migdałami)
- 2 łyżki miodu (najlepiej wielokwiatowego)
- 100 g cukru (można użyć częściowo brązowego dla głębszego smaku)
- 2 jajka (oddzielone żółtka od białek)
- skórka otarta z 1 cytryny (tylko żółta część)
Sposób przygotowania babki makowej
Przygotowanie zaczynu:
1. Drożdże pokruszyć do miseczki, dodać 2 łyżki cukru i 3 łyżki ciepłego mleka (temperatura ok. 37°C). Zbyt gorące mleko zabije drożdże, a zbyt zimne spowolni proces fermentacji.
2. Odstawić na 15 minut do wyrośnięcia w ciepłym miejscu, najlepiej przykryć czystą ściereczką. Prawidłowo przygotowany zaczyn powinien zwiększyć swoją objętość i pokryć się charakterystycznymi bąbelkami.
Przygotowanie masy makowej:
1. Mak zalać wrzątkiem i gotować na małym ogniu przez 30 minut, mieszając od czasu do czasu. Ten proces pozwala zmiękczyć ziarna i wydobyć ich aromat.
2. Odcedzić i zmielić dwukrotnie w maszynce z drobnym sitkiem. Tradycyjnie mak mielono trzykrotnie, co dawało jeszcze bardziej aksamitną konsystencję.
3. Dodać pozostałe składniki i dokładnie wymieszać. Można ubić białka na sztywną pianę i delikatnie wmieszać do masy, co nada jej lekkości.
Przygotowanie ciasta:
1. Do przesianej mąki dodać wyrośnięty zaczyn i pozostałe składniki. Przesiewanie mąki napowietrza ją i zapobiega powstawaniu grudek.
2. Wyrabiać ciasto przez około 10-15 minut do uzyskania gładkiej konsystencji. Ciasto powinno odchodzić od ręki i być elastyczne. W przypadku użycia robota kuchennego, czas wyrabiania można skrócić do 8-10 minut.
3. Odstawić do wyrośnięcia na 1 godzinę w ciepłym miejscu (około 30°C). Ciasto powinno podwoić swoją objętość.
Formowanie i pieczenie
1. Ciasto rozwałkować na prostokąt o grubości około 1 cm na lekko podsypanym mąką blacie.
2. Rozprowadzić masę makową równomiernie, zostawiając 2 cm marginesu na brzegach.
3. Zwinąć w roladę i przełożyć do wysmarowanej masłem formy. Forma powinna być wypełniona do połowy wysokości.
4. Piec w temperaturze 180°C przez około 45-50 minut. W pierwszych 20 minutach pieczenia nie należy otwierać piekarnika, aby ciasto nie opadło.
Wartości odżywcze
Porcja (100g) zawiera:
- Kalorie: 320 kcal
- Białko: 8g
- Węglowodany: 42g
- Tłuszcze: 14g
- Błonnik: 3g
Wskazówki do przygotowania idealnej babki makowej
- Wszystkie składniki powinny mieć temperaturę pokojową, co zapewni lepsze wyrastanie ciasta
- Mak należy parzyć, nie gotować – zachowa wtedy więcej wartości odżywczych i naturalny aromat
- Ciasto powinno wyrosnąć w formie przed włożeniem do piekarnika – zajmie to około 30 minut
- Gotowość babki sprawdzamy patyczkiem – powinien wyjść suchy. Można też delikatnie nacisnąć powierzchnię – powinna sprężynować
Babkę najlepiej podawać lekko przestudzoną, posypaną cukrem pudrem. Świetnie smakuje z kubkiem ciepłego mleka lub aromatycznej kawy. Można ją przechowywać do 4 dni w szczelnym pojemniku w temperaturze pokojowej. Warto wiedzieć, że smak babki makowej najlepiej rozwija się następnego dnia po upieczeniu, gdy wszystkie aromaty się przegryzą. W chłodne dni można ją lekko podgrzać przed podaniem, co uwydatni maślany aromat ciasta. Babka makowa świetnie nadaje się również do mrożenia – zachowuje świeżość do 3 miesięcy, należy jednak pamiętać o szczelnym zapakowaniu przed włożeniem do zamrażarki.